برای شناسایی سیم فاز یک سیستم برق، آنها را با رنگ های مشخص میکنند. این کار برای راحتی تشخیص سیم ها استفاده می شود به عنوان مثال اگر هنگام تقسیم بار بین فازها اگر رنگ فازها متمایز نباشد، شناسایی فازها را برای تقسیم بار دشوار خواهد ساخت.
طبق استاندارد آیایسی، استفاده از این رنگ بندی در برق کشی ساختمان توصیه شده است:
- در رنگ روکش کابلها (cables)
- در سیمهای داخلی کابلهای چند سیمه (cords)
- در باسبارها یا همان شینههای مسی (bus bars)
- در سایروسایل الکتریکی و عایقبندیها
انواع رنگ های استفاده شده در برق کشی
- آبی
- بنفش
- سفید
- صورتی
- سیاه
- قهوهای
- قرمز
- نارنجی
- زرد
- سبز
- فیروزهای
ترکیب این رنگها نیز مجاز دانسته شده است ولی رنگهای سبز و زرد نباید در هیچکدام از این ترکیبات استفاده شوند مگر برای سیستم حفاظتی.
کاربرد رنگها
سیم نول: اگر مداری شامل نقطهی نوترال یا نول باشد، آنگاه هادی آن باید با رنگ آبی مشخص شود (ترجیها آبی روشن). و رنگ آبی روشن نباید برای هیچ یک از هادیهای دیگر استفاده گردد.
سیم فاز : معمولان به رنگ قرمز یا سیاه می باشد البته باید توجه داشته باشید که همیشه رعایت نکات ایمنی برای جلوگیری از برق گرفتگی بسیار ضروریست چون ممکن است به رنگهای دیگر یا با سیم نول جابجا شده باشد .
سیستم ارت(زمین)
ترکیب رنگهای زرد/سبز همواره و به صورت گسترده برای شناسایی هادی محافظتی به کار میرود. همهی قسمتهایِ هادیِ محافظتی که طولی حداقل معادل 15mm داشته باشد، باید توسط این دو رنگ به گونهای مشخص شود که یک رنگ بین 30% تا 70% سطح هادی را در بر گیرد و رنگ دیگر بقیهی آن را.
سیم PEN : هادی PEN هادیای است که شامل دو هادی PE (زمین محافظتی) [Protective Earth] و N (نول) میباشد. معمولا این هادی در مسافت بین پستها تا خانههای مسکونی استفاده میشود که در آنجا هادیهای PE و N آن از هم جدا میشوند. در انگلستان این سیستم را به نام Protective multiple earthing ) PEE) نیز میشناسند، که علت اتصال مکرر هادی نوترال/زمین به زمین واقعی رنگ خاکستری یا سفید برای سیم نول (به جای آبی کمرنگ)،سبز برای هادی محافظتی (به جای زرد-سبز)
تغییرات آن به این صورت است که علاوه بر استاندارد ICE، میتوان از رنگ خاکستری برای مشخص کردن فازها استفاده کرد که به علت گستردگی استفاده از این استاندارد در اروپا انتظار میرود در ورژن آیندهی ICE 60446 این مورد نیز گنجانده شود.
شماره گذاری
اگر هادیها علاوه بر رنگ با شماره نیز مشخص میشوند، این شمارهها باید توسط ارقام عربی نوشته شوند. زیر شمارههای 6 و 9 حتما باید خطی کشیده شده باشد که با هم اشتباه نشوند. در ضمن هادیهای زرد-سبز هرگز شماره گذاری نمیشوند.
توجه داشته باشید که در عمل ممکن است با سیستمهایی روبهرو شویم که از هیچ استانداردی پیروی نمیکنند یا حتی ممکن است در یک سیستم استفاده از چندین استاندارد مختلف مشاهده شود.
برای آشنایی با استانداردهای کشورهای مختلف به جدول توجه کنید:
L1 | L2 | L3 | Neutral | Ground/PE | |
روش عادی در کشور امریکا | سیاه | قرمز | آبی | سفید یاخاکستری | سبز، سبز/زردراهراه، یا یک سیم لختمسی |
امریکایی | قهوهای | نارنجی (اتصال مثلث)، بنفش(اتصال ستاره) | زرد | خاکستری یا سفید | سبز |
کانادا | قرمز | سیاه | آبی | سفید | سبز یا سیممسی بدون روکش |
تاسیسات سه فاز ایزوله شده در کانادا | نارنجی | سیاه | زرد | سفید | سبز |
اتحادیه اروپا و کلیه کشورهایی که از استاندارد CELENE استفاده میکنند + هونگ کنگ از سال 2007 | قهوهای | سیاه | خاکستری | ابی | سبز/زرد راهراه |
استاندارد قدیم اروپا | سیاه یاقهوهای | سیاه یاقهوهای | سیاه یا قهوهای | آبی | سبز/زرد راهراه |
انگلستان تا سال 2006، هونگ کنگ تا سال 2009، آفریقای جنوبی، مالزی | قرمز | زرد | آبی | مشکی | سبز/زرد راهراه |
پاکستان | قرمز | زرد | آبی | سیاه | سبز |
هند | فرمز | زرد | آبی | سیاه | سبز |
استرالیا و نیوزیلند | قرمز | سفید (قبلازرد بوده) | آبی پررنگ | سیاه | سبز/زرد راهراه،سبز در تاسیسات خیلی قدیمی |
چین | زرد | سبز | قرمز | آبی کمرنگ | سبز/زرد راهراه |
مالزی | قرمز | زرد | آبی | سیاه | سبز/زرد راهراه،سبز |
رنگبندی کابل ها